Rouw reist mee: waarom verlies ook een plek verdient op het werk.


Het was een doordeweekse middagsessie. Een broodje, een korte lezing, wat gesprekken tussendoor. Maar het onderwerp – rouwen op het werk – bleef hangen. De 'Broodje Aap-sessie' van 14 oktober 2025 met Lore Vonck, coördinator van Werkgroep Verder na Zelfdoding, raakte het hart. Rouw stopt niet aan de deur van de werkplek. Het reist mee. Elke dag.


De pijn van goedbedoelde zinnen

Tijdens haar toelichting deelde Lore Vonck een reeks uitspraken die mensen in rouw vaak te horen krijgen. Zinnen die meestal goedbedoeld zijn, maar in de praktijk pijn doen: “Je moet de draad weer opnemen.” “Hou je emoties voor thuis.” “Ben je daar nu nog mee bezig?” “Het leven gaat verder.” Ze klinken als aanmoedigingen, maar ze leggen druk op iemand die vooral probeert overeind te blijven. Ze suggereren dat verdriet tijdelijk hoort te zijn, terwijl rouw geen taak is die je kan afronden.

Lore verwoordde het scherp, en mild tegelijk: “Rouw laat zich niet wegzetten. Het is geen fase, geen taak, geen project met een deadline. Je moet het niet loslaten. Je leert het dragen.”


Wat rouw wél is

Rouw is de reactie op een verlies van iemand of iets waarmee je een betekenisvolle band had. Het is uniek, persoonlijk en veranderlijk. Geen rechte lijn, maar een proces dat hoofd, lichaam en gedrag raakt. Vermoeidheid, concentratieproblemen, spanningsklachten of piekeren zijn er vaak onderdeel van. Uit onderzoek van VLESP (2020) blijkt dat in de eerste zes maanden na verlies meer dan 90 % van de rouwenden concentratieproblemen ervaart, bijna 85 % slaapproblemen heeft en meer dan 95 % spanningsklachten ondervindt. Cijfers die tonen dat rouw zowel fysiek en mentaal zwaar doorwerkt.

Rouw vraagt geen therapie of snelle oplossingen maar vooral tijd, mildheid en nabijheid. In het eerste jaar is het meestal niet helpend om rouw te ‘behandelen’: het gaat niet om genezen, maar om leren leven mét het verlies. Pas wanneer iemand na langere tijd vastloopt, kan extra hulp zinvol zijn.

Rouw is bovendien een sociaal proces. Hoe de omgeving reageert, bepaalt mee hoe iemand het verlies verwerkt. “Een plekje geven” is geen eindpunt, maar een levenslange beweging.


Rouw op het werk: de stille strijd

Terugkeren naar het werk voelt voor velen als een sprong in koud water. Komt er ruimte voor een zucht, of moet je meteen vooruit? VLESP-cijfers tonen dat de meerderheid van de rouwenden zich na enkele weken opnieuw aan het werk zet, vaak nog midden in een storm van emoties en fysieke klachten. Dat is geen zwakte, maar een normale reactie op verlies.

“Bij mijn terugkeer zei één handdruk meer dan duizend woorden.”

Rouw vraagt geen oplossingen. Het vraagt erkenning – iemand die niet schrikt van je stilte, maar gewoon naast je blijft staan.

Rouw stopt ook niet na enkele weken of maanden. Het verandert van vorm, maar blijft aanwezig, soms zacht op de achtergrond, soms opnieuw scherp op bepaalde momenten. Een verjaardag, een collega die vertrekt, een lied op de radio: kleine dingen kunnen het verlies plots weer dichtbij brengen. Daarom is langdurige mildheid zo belangrijk, ook in de maanden en jaren na het verlies.


Rouw is breder dan overlijden: verlieservaringen op het werk

De definitie maakt het expliciet: rouw gaat over verlies van iemand of iets. Op de werkvloer zien we dus ook rouw bij bijvoorbeeld een relatiebreuk, een gezondheidsdiagnose, vruchtbaarheids- of kinderwensverlies, mantelzorg, migratie, of het verlies van een job of team. Die rouw verdient net zo goed erkenning en ruimte, omdat ze evenzeer impact heeft op focus, energie en draagkracht op het werk.


Wat helpt tussen collega’s

  • Begin met menselijkheid: “Hoe gaat het vandaag met je?” is genoeg.
  • Vermijd clichés: geen “het komt wel goed”, wel “ik hoor je” of “ik ben hier”.
  • Blijf contact houden: een kaartje of bericht, ook tijdens afwezigheid en op betekenisvolle data.
  • Noem wie gemist wordt bij naam: het noemen van wie gemist wordt, biedt vaak meer troost dan zwijgen uit voorzichtigheid.
  • Wees flexibel: energie en draagkracht schommelen; maak haalbare afspraken.
  • Durf ongemak toe te laten: perfectie is niet nodig; nabijheid wel.

Als organisatie: maak ruimte voor zachtheid én afspraken

Ruimte maken voor rouw is een vorm van leiderschap. Het oogst vertrouwen en zorg, versterkt de verbondenheid én de werkbaarheid in een team. Zo’n beleid hoeft niet zwaar te zijn – menselijke, praktische afspraken maken vaak het grootste verschil.

  • Voorzie een eenvoudig rouwprotocol: maak duidelijk wat er gebeurt onmiddellijk na het verlies, op korte en langere termijn.
  • Duid een aanspreekpunt aan in elk team, met een back-up die weet wat te doen.
  • Zorg voor een zachte terugkeer: plan op de eerste dag tijd voor rust, een gesprek en het afstemmen van verwachtingen.
  • Combineer formele en informele steun: denk aan gesprekken, praktische hulp of een herdenkingsmoment.
  • Blijf nabij op betekenisvolle dagen: een klein gebaar, een bericht of een bloemetje kan veel betekenen.

Specifiek bij verlies door zelfdoding: wat heeft de werkvloer nodig?

Rouw na zelfdoding is vaak extra ingrijpend. Naast verdriet zijn er soms gevoelens van schuld, vragen, onmacht of schaamte. Daarom zijn zorgvuldige communicatie, veiligheid en afstemming cruciaal. Lore Vonck benadrukte dat een goed draaiboek en nabije opvolging het verschil maken.

  • Breng het slechte nieuws met zorg: de impact is groot. Spreek intern één duidelijke boodschap af en stem met de familie af wat gedeeld mag worden.
  • Voorzie eerste opvang: geef ruimte aan emoties en stilte. Organiseer, indien nodig, een moment van samenkomen in een vertrouwde, interne setting.
  • Let op veiligheid en beeldvorming: gebruik zorgzame taal, vermijd details en wees voorzichtig met communicatie via sociale media of externe contacten in de eerste dagen.
  • Voorkom kopieergedrag: wees alert voor kwetsbare collega’s, geef correcte informatie en bied waar nodig ondersteuning of psycho-educatie.
  • Blijf zorg dragen op langere termijn: bied ruimte voor herdenken, geef uitleg over normale rouwreacties en blijf ook na maanden betrokken, bijvoorbeeld op betekenisvolle dagen.

Samenvatting: waardig werk is ook zacht durven zijn

Rouw komt vaker voor op de werkvloer dan we denken. Onderzoek toont hoe diep het ingrijpt – mentaal, emotioneel én fysiek. Maar rouw stopt niet na enkele weken of na de terugkeer op het werk: het blijft meebewegen, soms subtiel, soms intens. De oplossing ligt niet in snelle antwoorden, wel in aandacht, afstemming en zachtheid. Laten we stoppen met te vragen om rouw achter ons te laten. Vraag liever: “Hoe kan ik naast je blijven staan terwijl je dit draagt?” Dat is collegialiteit. Dat is zorg. Dat is waardig werk.


Verder lezen & doen: Waardevol Werk – Rouw op het werk

Logo

door Cindy Mees | Projectbeheerder Levenslang Leren | verbinder, en creatieve leerfee bij VIVO vzw

Creatief inzetten op Levenslang Leren en Waardevol Werk in de Social Profit. Dat is mijn missie bij VIVO, na 20 jaar ervaring in verschillende functies in de Jeugdzorg. Ik ontwikkel werkvormen die leren tastbaar en verbindend maken, begeleid proefsessies voor teams die met de Goestinggenerator aan de slag willen en leid medewerkers op tot digihelpers : collega's die anderen ondersteunen bij digitale vragen op de werkvloer.

Daarnaast spijs ik de Facebookpagina Waardevol Werk met frisse inspiratie en help ik het online leerlabo van VIVO verder uit te bouwen. Altijd met de overtuiging dat leren ervaren, verbinden en groeien betekent – ​​samen en creatief.

Vragen?
👉 Stuur mij gerust een berichtje!